«چند باور قدرتمندکننده» برای رفع احساس گناه

با سلام و احترام خدمت آقای عباس منش و اعضای گرامی

کسی که بر اثر یک اشتباه بزرگ دچار حس گناه و به نوعی عذاب وجدان میشه،نیاز داره که بخاطر شدت حس گناهش به مشاور و رواندرمانگر حرفه ای ارجاع داده بشه تا به مرور زمان الگوی باورهای اون فرد شکسته بشه و طبیعتا چیزی نیست که یکی دو روزه یا یکی دو هفته ای برطرف بشه.ولی بطور کلی از اونجاییکه این موضوع ریشه آن به شکل گیری باورهای مرکزی اون فرد از دوران کودکی که بطور مدام به او گفته شده یا ترسونده شده یا مورد سرزنش و تنبیه های زیاد و شدید قرار گرفته می تونه باشه.البته تیپ شخصیت فرد که از دوران کودکی فردی احساسی هم باشه این موضوع رو راحت تر و بیشتر میپذیره و باور میکنه و شکننده تر میشه.بنابراین نوع شخصیتش و محیطش بر شکل گیری و رشد باورهای سخت گیرانه اون باعث این موضوع میشه .و انگار که ذهنش برنامه ریزی شده برای جذب اتفاق منفی و خیلی بد و ترس این را در ناخودآگاهش داشته که نکنه این اتفاقات بیفته…..!

و دچار حس درماندگی شدید میکنه وقتی این اتفاق رو تجربه میکنه احساس میکنه در یک زندان گیر کرده و راه فراری نداره به همین خاطر در همه جنبه های زندگیش اثر میزاره.

به زبان ساده همونطور که میدونید ما سه زمان داریم که در این سه زمان زندگی می کنیم: زمان گذشته/حال/آینده .بعنوان یک قانون مشخص ذهن باید بگم که ذهن ما در این سه حالت بطور مدام چرخ میزنه.و احساسات کلی ماهم در دو دسته خوشایند و ناخوشایند بطور کلی طبقه بندی میشن که نامهای مختلف و اثرات مختلف و نتایج و عملکردهای مختلف در زندگی ما دارن.وقتی ذهن متوجه و متمرکز آینده میشه حالش خوب نیست و وقتی هم متوجه گذشته میشه بازم حالش بد میشه.بزارین یک مثالی بزنم وقتی ما نگرانیم یا مضطرب هستیم یعنی ذهن ما در آینده هست.یعنی نگرانی محصول تمرکز ذهن به زمان آینده است.(نکنه امتحانمو خراب کنم؟)(یعنی میشه؟)(اگه نشه؟)و…. و زمانی هم که ذهن در گذشته هست احساسان منفی و ناخوشایند سراغ ما میاد مثه حسرت/افسوس/غم و اندوه و بخصوص حس تلخ گناه یعنی یک چیزی که در گذشته اتفاق افتاده و مطابق باورهای گذشته خود مدام بهش توجه میشه مدام بهش بال و پر داده میشه و بهش اهمیت داده میشه چون با اون باورها و با اون چیزی که بهش میگم تکیه گاه ذهنی انسان میخواد بهش معنی بده و به اون تکیه کنه تا اتفاقاتو ثابت کنه در ذهنش و توجیهی براش بیاره به نوعی انسان(که حس گناه داره) به اون باورها میخواد که پایبند و مقید باشه و حس میکنه که زیر پا گذاشتن و قبول نکردن او باورها و اندیشه ها یک خیانتی انگار کرده و هویت خودشو از دست میده پس بهش مقید میمونه و فکر میکنه که انسانی هست که اصول اخلاقی رو رعایت نکره و بخصوص تیپ های کمال گرا و اصول گرا (که تعریف خیلی مفصلی داره)خیلی بیشتر امکان داره در این شرایط دچار همچین حسی بشن چون ترس از اشتباه کردن دارن چون اصول اخلاقی براشون خیلی مهمه و اگه خلافه اون اصولشون باشه چیزی،میتونن دچار این حس بشن.که توضیح این مورد زمان خاص خودش رو نیاز داره.

بنابراین تنها زمانی که میتونه واقعی باشه و فقط احساسات خوب و خوشایند رو میشه تجربه کرد زمان حال است.(اکنون و همین جا)ویژگیهای خیلی زیادی باز هم در مورد انسان اینجایی و اکنونی میشه گفت که بعدا در موردش صحبت میکنم.

باید با شکستن الگوهای و باورهای کهنه ذهنی که منجر به کسیده شده به این حس گناه در فرد شده رو شناسایی کرد و بطور مرتب و حرفه ای اون الگوها رو باید زیر سوال برد و باعث شک کردنش به اون الگوها بشه.تا به مرور دیدگاه و بینش جدیدی در اون شروع به شکل گیری و جایگزینی بشه.چیزهایی که باعث شده بیشتر در گذشته زندگی کنه و به محض بوجود اومدن اشتباهات بزرگتر مدام خودش رو تنبیه و سرزنش میکنه که البته همونطور که گفتم تیپهای کمال گرا خیلی بیشتر به این مساله دچار میشن که حتما در مورد این تیپها در صورتیکه علاقه مند باشین (تو دسته بندی تیپها)توضیح میدم.باید بدونه که این احساس از کجا اومده؟ریشه فکرش کجاست؟چه صداهایی رو در ذهنش میشنوه؟چه کسانی بودن که دچار حس گناه شدید شدن و از اون حالت بیرون آمدن و تونستن به زندگی عادیشون برگردن؟اون افراد رو باید پیدا کرد و با اونها صحبت کرد و الگو سازی کرد و میشه از اینجور افراد برای اون فرد مثالهای بیشتری زد.

با تمرینات زندگی در حال و متمرکز حال شدن به مرور میتونه از شدت این حس کم کنه.تنها چیزی که امکان پذیره همینه.چون همونطور که گفتم فقط سه زمان وجود داره و فقط در زمان حال هست که حال خوبی رو تجربه میکنیم و اجازه نمیدیم حس گناه در وجود ما زندگی کنه.

زندگی اساسش حال است و بس.و البته این کار راحتی نیست.آگاهی ،تمرین،حوصله و پشتکار و ممارست میخواد ولی بسیار لذت بخش است و اثرات درمان کننده عمیقی داره.هر تجربه شیرینی در حال است.بزارین اینطوری بگم به میزانی که در حال و لحظه زندگی میکنیم به همون میزان از عواطف منفی و حس گناه یا نگرانی دور هستیم.کیفیت زندگی به نوع توجه ما به زمانش بستگی داره.هر چه حال تر باشیم با حالتریم:-) .معمولا والدین سخت گیر و سرزنش گر و تنبیه گر با سبک تربیتی خود میتونن این اثر نامطلوب رو ولی ناآگاهانه و ناخواسته بر روی فرزند خود بزارن.

تیپهای کمال گرا و معمولا انسان تمایل به خوب بودن داره ولی گاهی به نادرستی بعضی چیزها در ذهن افراد خوب و یا بد معنی میشه. باید معانی در ذهن عوض بشه.

این فرد به یک حس امیدواری به آینده که این امکان قطعا وجود داره که از این حس بیرون بیای هست. یعنی یک نگاه امیدوارکننده و نه مایوس کننده نیاز داره و اینکه آینده هیچ وقت با گذشته برابر نیست . و این جزو اولین و مهمترین کارهایی هست که باید کمک کرد تا او انجام بده

نباید حس تنهایی کنه.باید یک حامی و پشتیبان کنارش باشه چون تنهایی باعث میشه که مثه خوره وجودش رو بخوره و از درون داغون بشه به انزوا و افسردگی تبدیل میشه و حتی عواقب خیلی جدی و ناخوشایندی برای اون میتونه به همراه داشته باشه.

مهمترین و بهترین و بزرگترین خدمات و موفقیتها و کارهای شایسته و موثری که در طول دوران زندگیش انجام داده رو باید به یادش آورد.تا تمام توجهش به آن جلب بشه.

باید به عزت نفسش که در این موقع خیلی زیاد لطمه وارد شده اونو بازسازی کرد و او را بعنوان انسان پذیرفت و با او همدلی کرد.و این خیلی موثر و الزامیست.

باید اجازه داد احساسش را براحتی بیرون بریزه و بیان کنه.

در شرایط و محیط مفرح و آرامش بخشی خوبه که قرار بگیره.

ببخشید که با توجه به اولویت بندی از نظر اجرای نکات،ننوشتم.تمام این نکات برای این فرد به عقیده من میتونه موثر باشه و حداقل هایی است که حتی الزامی است.

امیدوارم اوقات خوبی داشته باشید.

مهدی رجبی

سلام خدمت جناب آقای عباس منش گرامی و دوستان عزیز

تجربه و درک شخصی از زندگی خودم و یا مشاهدات من از افرادیکه در آنها اعتمادبنفس زیادی داشته اند را بیان می کنم.

فقط قبلش یک توضیح مختصر بدم در مورد سوال که خصوصیات یک فرد با اعتمادبنفس بالا خواسته شده است و نه عزت نفس بالا،چرا که این دو تعاریفش با هم متفاوت است گرچه روی هم تاثیرگذارند ولی با هم فرق دارن و از آنجاییکه سوال فقط در مورد اعتمادبنفس است پس توضیح زیادی در مورد عزت نفس نمی دهم و مستقیم سراغ اعتمادبنفس می روم:

من از کودکی خیلی خجالتی و کمرو بودم بطوریکه نمیتوانستم ابراز وجود کنم یا حرف دلمو راحت بزنم یا از حقم دفاع کنم یا در یک کلاس یا یک جمع احساس راحتی نداشتم و گاهی اوقات احساس موذب بودن داشتم و گاهی فکر می کردم که زیر ذره بینم و اگر اظهار نظری کنم شاید دیگران خوششان نیاید یا قضاوت خاصی در موردم بکنن و احساس میکردم اگر بخواهم ابراز وجود کنم آنها دید منفی در موردم پیدا می کنن یا استعدادهای من جزو استعدادهایی نیست که بخواد مهم باشه یکجور بی اهمیتی نسبت به خودم.یکی از استعدادها و علائق شدیدم به موسیقی و آواز خواندن بود که گاهی در مدرسه در مسابقات قرآن یا سرود شرکت می کردم ولی استرس داشتم یادمه زمانی با یک مجموعه آموزشی آشنا شدم و خیلی علاقه مند بودم وقتی یک نوجوان 17 ساله بودم در یک کلاس 40 نفره شاید برای اولین بار بطور جدی با کمک حرفه ای مدرس خوب اون کلاس تونستم چند بیت آواز بخونم و بر استرسم و خجالتم غلبه کنم،بسیار لذت بخش بود از آنجا به بعد تصمیم گرفتم در یک کلاس آواز ثبت نام کنم.و بطور جدیتر به این استعدادم بپردازم. حدود 21سالگیم باز هم برای اولین بار در یک جمع مهم تصمیم گرفتم خودم را برای یک سخنرانی آماده کنم،باید حرفی برای گفتن می داشتم اون هم با سن کم،تجربه ناچیز،نداشتن مدرک یا تحصیلات بالا،و من با همه این افکار خودم را برای اون روز آماده کردم و رفتم واولین سخنرانی ام را انجام دادم اولش استرس زیادی داشتم،پاهام و صدام شروع به لرزش کرد ولی رفته رفته خودمو جمع و جور کردم و مسلط تر شدم و در کل نسبت به بار اولم راضی کننده بود….

من به هرکسی که میخواد اعتماد بنفسش بالا بره این تجربیاتم رو و خاطره هامو تعریف می کنم و وقتی در در تجربات گشتم فهمیدم به یک دلیل اساسی تونستم این کارا رو انجام بدم(ضمن اینکه اگر تجربه منو در سطور بالا خونده باشین کلی باور محدودکننده و نگرانی هایی بود که حاکی از اعتمادبنفس پایین بود)و کلید اعتمادبنفس رو در واژه(اشتیاق) پیدا کردم چون باعث شد که فقط خواسته ام مهم باشه مثه یک کودکی که واقعا یک چیزی رو میخواد منم بخوام و به اون بچسبم و واقعا دوست داشتم فقط اون آواز خوندنه یا سخنرانی در جمع رو فقط تجربش کنم ازش لذت می بردم.و برای سخنرانی چند روزی واقعا سعی کردم خودمو آماده کنم،تمرین کنم،در ضمن تمرین مهم تخیل و تصویرسازی رو استفاده کنم که بهم جرات بیشتری بهم میداد مدام در ذهنم اون مدت مرور می کردم.و واقعا حس خوبی بود هیجان خاصی داشت.و فقط خودمو تو اون خواسته می دیدم برای من یک تغییر اساسی بود برای آینده ام.در ضمن از یک الگوی موفق هم در این زمینه استفاده کردم همه اینها بهم کمک کرد تا بر ترسم غلبه کنم.استرس رو تجربه کردم ولی با این حال ترجیح دادم به داخل گود برم. و …

خیلی از مراحل و کارهای دیگه در زندگی هم دقیقا به همین منوال هست.

افراد با اعتمادبنفس بالا رو که برخورد کردم و دیدم اونها می دانستند دقیقا چه چیزی میخواهند،استعدادها و توانایی هایشان را آگاهند،خودشان را با دیگران مقایسه نمیکنند.باور دارند که دیگران و شرایط نیستند که بر آنها تاثیر دارن بلکه خود اونها هستن که بر دیگران وشرایط اثرگذارن.حتی دیدم کسانی را که شاید کاری را تجربه زیادی نداشته باشند ولی از زیر آن کار شانه خالی نکردن.مدام به فکر افزایش مهارتها و توانایی هایشان هستن.از پیش بازنده و ناامید نیستن.

یک بار یکی از دوستانم سالها پیش یک جمله جالبی بهم گفت که هنوز تو گوشمه:بهم گفت وقتی میخوای فلان کار رو انجام بدی پیگیر باش و قبل از اینکه انجامش بدی نگو نمیشه،اگه فکر میکنی نمیشه،اوکی انجامش بده ببین که نمیشه دیکته نوشته نشده غلطم نداره.

فردی که اعتمادبنفس خوبی داره با آرامش و اطمینان خاصی حرف میزنه و این رو از لحن کلامش و چهره و نگاهش میشه حس کرد و دید.معمولا قاطع حرف می زنن،سریع و قاطع تصمیم گیری می کنن

اونها اهل عمل کردن هستن زیاد طفره نمی روند به آینده امیدوارند. مثل بعضی از مربیان فوتبال حرفه ای(بارسلونا یا رئال مادرید و..) اشتباه شان را می پذیرندو بدنبال حل مساله و بهبود کارشان هستند.از آراستگی . جذابیت بالایی برخوردارند،چون لباس افراد بار روانی با خود به همراه میاره.محکم و راسخ راه می روند،با لبخند وارد جایی میشوندمعمولا میل زیادی به موفق شدن و کارآمد بودن دارنداراده و پشتکار بالایی دارند.و به دیگران هم انگیزه انجام کارها رو تزریق می کنند.

امیدوارم توضیحات بنده کافی باشه و حق مطلب رو ادا کرده باشم.

با سپاس فراوان

شاد باشین

مهدی رجبی