اصل بقای اصلح

سلام

خدایااااااااااااااااااااااا چه همزبانی جالبی!

من عصر جمعه این فایل رو دیدم. یکی دو ساعت قبلش یه فیلم قدیمی و بسیار دوست داشتنی از تلویزیون دیدم که از دیدنش بعد از سالها خیلی لذت بردم. من این فیلم رو بارها در نوجوانیم دیده بودم و امروز که می دیدم دیالوگها و حالتهای بازیگرانش رو خوب به خاطر داشتم و گاهی جلو جلو و قبل از اونها میگفتم. خلاصه خیلی لذت بردم و بعدش اومدم سایت و این فایل رو دیدم. شوکه شدم. چون موضوع “اصل بقای اصلح” تم داستان این فیلم بود. فیلم “جاده های سرد”.

در دقایق ابتدایی روی تخته سیاه کلاس موضوع انشایی نوشته شده بود به این عنوانکه اتفاقا من تو یه برگه این دو جمله رو یادداشت کرده بودم :

بیتی از محمدعلی آزادی معروف به گلشن:

برو قوی شو اگر راحت جهان طلبی / که در نظام طبیعت ضعیف پامال است

تمام اتفاقات و جریان فیلم بر پایه ی همین یک بیت بنا شده بود و بسیار زیبا و بدون حرف اضافی و تزئینات بی فایده حرف اصلی رو میزد. ماجرا در روستایی دورافتاده ی لرنشین اتفاق می افتاد که زمستان سختی می گذروندند. پدر اسماعیل، شخصیت اصلی فیلم که پسر 12 ساله ایه، به بیماری یرقان مبتلاست و دیگه نمیتونه از جاش بلند بشه. ادمهای ناامید روستا که فقر از سر و روشون می باره منتظر خوردن حلوای پدر اسماعیل اند. که حرف دل اونها رو پیرمرد شیرین عقلی میزنه که همه میگن بدیمن و تلخ زبانه. وقتی اون صریح از اسماعیل می پرسه که بالاخره کی حلوای بابات رو می خوریم؟ اسماعیل برافروخته میشه و چاره ای نمی بینه که به قول معلمش بره شهر و داروهای پدرش رو بگیره. از اونجایی که رفتن به شهر خطر یخ زدن تو دشتهای پربرف و یخ و خورده شدن توسط گرگها رو داره کسی جرات چنین کاری رو نداره. اما اسماعیل که سال دیگه میخواد بره شهر تا درس بخونه و از فکر از دست دادن پدرش شبها کابوس می بینه تصمیم می گیره هرطوری هست بره شهر. چون اگر باباش بمیره اون مجبوره تو روستا بمونه و سرپرست خونواده باشه. معلم اسماعیل با وجودی که یکی از پاهاش مصنوعیه و نمیتونه تو برفی که تا بالای زانوهاش می رسه راه بره، پسر رو تا ده بالا همراهی میکنه که بتونه باقی راه رو با جیپ یکی از روستاییها بره. اسماعیل به همراه معلم و دوستش که یه گورکنه و کسی روی عقل معاشش حسابی باز نمیکنه اما اراده ای محکم و قلب مهربونی داره سفر رو شروع می کنن. جالبه که در مسیری که این سه نفر طی می کنن به خوبی همسانی اراده و احساسات نشون داده میشه. معلم که مردی پا به سن گذاشته س به موقع به پسر انرژی میده که باید قدرت داشته باشه و راه رو ادامه بده و به موقع هم پسر رو نوازش میکنه و وقتی پسر از یخ زدن دستاش ترسیده معلم دستاش رو می گیره و زیر پالتوش می بره که گرم بشن و کلی کمر پسر رو با دستاش گرم می کنه و اینطور پسر رو تو آغوش می کشه اما کمی بعد از خودش جدا میکنه و تشر میزنه و میگه ببین این درختا رو! اگر میخواستن هر سال که برف تا کمرشون میاد خم بشن که این همه سال عمر نمیکردن. قد راست کن پسر! و همینطور پسر رو همراهی میکنه. تو ده بالا که داره از پسر جدا میشه و پسر باید باقی راه رو با دوستش بره که چندان بهش اطمینان نداره و می ترسه دم خداحافظی با گریه می دوئه سمت معلم و بغلش میکنه، معلم با وجودیکه احساساتی شده اما با جمع و جور کردن خودش پسر رو از خودش جدا میکنه و هلش میده که باید زودتر راه بیوفته تا بتونه غروب برگرده و داروها رو برای پدرش بیاره.

وقتی استاد عباسمنش از دو گروهی صحبت کردن که یکی احساساتی ولی ضعیف و دیگری بااراده و سنگدل معرفی شده بودن و گروه احساساتی انسانی تر از گروه دیگه شناخته شده بودن؛ من داشتم به این فیلم و رفتار معلم فکر میکردم. معلم که هدایت این همت و سفر رو در داستان بر عهده داشت احساساتش منشا قدرت گرفتن اراده ی خودش و پسر شده بود. جالبه معلم در اول فیلم که صحبت از ادامه دار شدن بیماری پدر اسماعیل بود به اون گفت که علاج پدرش در سفره. در حرکت و همت. حتی با وجود گرگهای بیابان پربرف. اما معلم که پای مصنوعی داره و نمیتونه خودش راه بیوفته و بعدا می فهمیم که پای علیلش رو همین گرگها تو دشت پربرف ازش گرفتن، جرات سفر نداره. اما وقتی اسماعیل که تحت فشار صحبت پیرمرد شیرین عقل که میگفت هر سال زمستون یه عده باید بمیرن و امسال نوبت پدر اونه، اونقدر احساساتش برانگیخته شد که تونست حریف ترسش بشه. و وقتی به معلم گفت میخواد بره شهر، معلم هم اونقدر نیرو گرفت که تونست به ترس نهفته ی سالهای قبلش که از گرگها داشت غلبه کنه. با کشتن یکی از اونها که در راه برگشت تنها وسط دشت پربرف دوره ش کردن و اون تو چاله ی عمیقی وسط دشت گرفتار شد. معلم ترس سالهاش رو با کشتن یکی از گرگها از بین برد. اون وقتی توی چاله بود یکی از گرگهایی رو که خم شده بود به سمتش، به درون چاله کشید و با کاردی که همراه داشت در نبرد سختی کشت. اون تا شب که کمک از ده رسید با بغل کردن جسد گرگ تونست خودش رو گرم نگه داره و زنده بمونه. سفر اسماعیل و معلمش که در راستای همون بیت موضوع انشا بود؛ از احساساتشون شروع شد و همین احساسات اراده شون رو تغذیه کرد و تونستن تسلط قلبشون رو بر سختی محیط اطرافشون نشون بدن. اونها محبت رو همراه اراده زندگی کردن و قوی شدن. اسماعیل و معلم هر کدوم در واقع برای خودشون تلاش میکردن و اولویت این سفر خودشون بودن اما با نیرو دادن و همراهی کردن همدیگه تونستن هر کدومشون به سلامت این سفر رو برن و برگردن. جالبه وقتی اسماعیل انشای خودش رو میخوند برداشت خودش رو از اون بیت موضوع انشا، شعر سعدی انتخاب کرده بود که آخر فیلم مشخص میشه معنی واقعی این سه بیت مشهور سعدی چیه.

بنی آدم اعضای یک پیکرند / که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار / دگر عضوها را نماند قرار

تو کز محنت دیگران بی غمی / نشاید که نامت نهند آدمی

من متوجه شدم چقدر تعبیر غلطی از این شعر شده. همه فکر میکنن این ابیات میگن اون کسی آدمه که هر وقت یه بدبختی فریاد زد بره کمکش و دلش براش بسوزه. اما واقعا اینطور نیست. اگر قوی به نیت دلسوزی و ترحم به ضعیف کمک کنه در اصل داره گور خودش رو میکَنه. چون ضعیف، ضعیفتر میشه و همین باعث میشه قوی بیشتر دلسوزی کنه و این کمکها همچنان ادامه پیدا میکنه و بعد از مدتی قوی بدون این که بفهمه ضعفا رو زیاد میکنه و نقطه ی تمرکزش ضعف اونها میشه و بعد از مدتی دیگه قدرتی براش نمیمونه. اینطور قوی فقط داره ضعف رو منتشر میکنه. درین فیلم به صراحت نشون داده شد که چطور میشه به دیگری کمک کرد که قوی بشه. این تقویت دیگری دقیقا خود شخص رو هم قوی میکنه و این کار کاملا دو سویه ست. نه این که یکی قویه و اون ضعیف و بر قوی واجبه که به ضعیف کمک کنه. و به قول بعضیا زکات داشته ها و قدرتش رو با کمک به ضعفا بده. و تجربه نشون داده که ازین طریق هیچ ضعیفی قوی نشده که هیچ، ضعیف بودن یه ارزش شمرده شده. و بعضیا دقیقا زندگیشون رو طبق همین ضعف برنامه ریزی میکنن. چون برای این که حس خوبی به خودشون پیدا کنن علاوه بر واجب شمردن کمک به ضعفا، خودشون رو هم درین مقام نگه میدارن که مبادا با قوی شدن سنگدل بشن و از راه خدا منحرف. و یکی از این ضعفها نگرش و باور نسبت به پول و درآمده که خیلیا با وجود تواناییهای زیاد از یه حدی فراتر نمیرن که در دسته ی اشقیا قرار نگیرن. خود من هم مدتهای طولانی با همین ماجرا درگیر بودم و خداروشکر متعهدانه در مسیر سفر قوی شدن هستم.

همچنان مسرور و ذوق زده م از همزمانی فیلم جاده های سرد و ویدئوی اصل بقای اصلح !!!!!!!!!

به قول صائب تبریزی:

همت بلنددار که با همت بلند / هر جا روی به توسن گردون سواره ای

تا پای بر فلک نگذاری ز مهد خاک / مویت اگر چو شیر شود شیرخواره ای

همت تون بلند ؛ دنیا به کام